W dzisiejszych czasach, kiedy przemysł motoryzacyjny przechodzi gwałtowny rozwój technologiczny, bezpieczeństwo stało się jednym z najważniejszych aspektów projektowania samochodów. Obejmuje ono nie tylko kierowców i pasażerów, ale także osoby znajdujące się poza pojazdem. Dzięki temu dzisiejsze samochody są najbezpieczniejsze w historii.
Mimo to nie należy całkowicie polegać na technologii - w naszych pojazdach znajdują się również elementy, które zapewniają nam ochronę nawet wtedy, gdy nie zdajemy sobie z tego sprawy. Są to tak zwane elementy bezpieczeństwa biernego.
Prowadzenie samochodu to ryzykowne zajęcie. Kierowcy muszą być świadomi wielu potencjalnych zagrożeń na drodze i choć ostatecznie to oni muszą im zapobiegać i ich unikać, to istnieją elementy bezpieczeństwa czynnego, których działanie polega na tym, by nie dopuścić do wypadku. Tymi elementami są hamulce, światła, ABS, ESP i wiele innych nowoczesnych rozwiązań.
Jednak w tym artykule skupiamy się na innych, mniej widocznych, ale równie ważnych elementach. To właśnie one chronią nas w momencie wypadku. W skrócie, podczas gdy elementy bezpieczeństwa czynnego zapobiegają wypadkom, elementy bezpieczeństwa biernego są kluczowe, ponieważ - jeśli już do tego wypadku dojdzie - łagodzą jego skutki i chronią nasze życie.
Choć czasami bagatelizujemy ich znaczenie, elementy bezpieczeństwa biernego naszego samochodu to niezwykle ważne elementy, o których nie można zapominać.
Karoseria naszego samochodu stanowi pierwszą linię obrony naszego bezpieczeństwa na drodze. Podczas projektowania samochodu inżynierowie opracowują metody służące do rozpraszania energii uwalnianej podczas kolizji. Nowoczesne samochody korzystają z innowacyjnych rozwiązań, takich jak wzmocnione włóknem węglowym tworzywa sztuczne, aluminium oraz włókna szklane, które absorbują znaczną część siły uderzenia.
Te innowacyjne materiały nie tylko pochłaniają energię uderzenia, ale również zmniejszają masę pojazdu, a jak dobrze wiemy, wraz ze wzrostem wagi samochodu zwiększa się jego energia kinetyczna, co oznacza większą energię i siłę zderzenia. Dlatego zderzaki, odkształcalne maski oraz pozostałe elementy karoserii muszą pełnić podwójną rolę, aby zwiększyć bezpieczeństwo pasażerów.
Kiedy siła uderzenia jest szczególnie duża, elementy nadwozia nie wystarczają, a do akcji wchodzi podwozie, czyli konstrukcja samochodu. Podróżujący są chronieni wewnątrz specjalnie zaprojektowanej klatki, która jest w stanie wytrzymać duże uderzenia bez odkształceń lub odkształcać się w sposób kontrolowany i wykalkulowany. Do produkcji podwozia stosuje się materiały o dużo większej twardości i sztywności niż do produkcji nadwozia. Zwykle jest to stal formowana, wzmocnione aluminium lub nawet włókno węglowe.
Przed wprowadzeniem na rynek każdy samochód musi przejść wiele ciężkich prób zderzeniowych, w trakcie których oceniane jest, jak skutecznie konstrukcja się odkształca oraz radzi sobie z absorbowaniem i rozproszaniem energii uderzenia. Samochody oceniane są w skali od zera do pięciu gwiazdek, a wyniki tych badań są publikowane i ogólnie dostępne na stronie internetowej europejskiej jednostki badawczej Euro NCAP.
Przejdźmy zatem do jednego z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych na świecie elementów bezpieczeństwa biernego. Chociaż jego początki sięgają lat 40. ubiegłego wieku, to w 1959 roku genialny szwedzki inżynier, Nils Bohlin, wynalazł trzypunktowy pas bezpieczeństwa. Jego rewolucyjny pomysł polegał na wzmocnieniu konstrukcji pasa trzema punktami mocowania, co znacząco poprawiło ochronę i stabilizację ciała podczas wypadku.
System ten szybko stał się standardem dla wszystkich samochodów i pozostaje nim do dzisiaj. Firma Volvo, dla której Nils Bohlin pracował, postanowiła udostępnić patent na ten wynalazek, aby umożliwić jego stosowanie innym producentom na całym świecie. Jednak dopiero kilkadziesiąt lat później pasy stały się obowiązkowym wyposażeniem na wszystkich miejscach siedzących.
Do tej pory pasy bezpieczeństwa uratowały życie ponad milionowi osób i szacuje się, że zmniejszają ryzyko śmierci w wypadkach drogowych o 45%. Niestety, niektórzy kierowcy nadal ignorują ich istnienie lub używają ich nieprawidłowo. Stanowią w ten sposób zagrożenie dla siebie i dla innych, a także narażają się na wysokie mandaty. Kodeks Ruchu Drogowego klasyfikuje nieużywanie pasów bezpieczeństwa jako poważne wykroczenie, które skutkuje utratą dwóch punktów na prawie jazdy oraz grzywną finansową w wysokości 100 złotych, jeśli niezapięty jedzie kierowca. Jeżeli natomiast wiezie on pasażerów, którzy również mają niezapięte pasy, dodatkowo otrzymuje on kolejne 100 zł mandatu i 5 punktów karnych.
Poduszkę powietrzną jako element bezpieczeństwa biernego w samochodach wynaleziono w 1971 roku, kiedy to firma Mercedes-Benz zgłosiła na nią patent. Od tego czasu stała się ona nieodzownym elementem bezpieczeństwa biernego w samochodach i wraz z pasami bezpieczeństwa pełni rolę doskonałego sprzymierzeńca w zmniejszaniu rozmiaru obrażeń w razie poważnego wypadku.
Pierwszym samochodem, który po latach testów i prób włączył go do swojego wyposażenia był Mercedes Benz S-Class z 1981 roku. Był to punkt wyjścia dla jednego z najbardziej udanych epizodów bezpieczeństwa w historii. Podobnie jak pasy bezpieczeństwa, poduszki powietrzne uratowały życie milionom kierowców na całym świecie. Od lat rozwijają się i wypełniają swoją funkcję w całym przedziale pasażerskim, co pozwala na wyposażanie najbezpieczniejszych samochodów na rynku w nawet osiem czy dziesięć poduszek powietrznych rozlokowanych we wnętrzu pojazdu.
Jak działa system poduszek powietrznych? Czujniki mierzą siłę uderzenia i w przypadku wystarczająco dużej siły, poduszki powietrzne uruchamiają się, aby zmniejszyć siłę zderzenia i osłabić siłę nacisku na pasażerów. Wszystko to dzieje się w przeciągu milisekund. Po wypadku poduszki powietrzne są opróżniane, aby nie spowodować uduszenia i dalszych szkód u pasażerów.
Obecnie władze wymagają, aby każdy nowy samochód był standardowo wyposażony w przynajmniej jedną poduszkę powietrzną - tę przeznaczoną dla kierowcy. Jedynym zaleceniem dotyczącym użycia poduszki powietrznej jest wyłączenie jej podczas podróży z fotelikiem dziecięcym na przednim siedzeniu pasażera lub gdy miejsce to zajmuje kobieta w ciąży. Wtedy zaleca się wyłączenie poduszki powietrznej pasażera, ponieważ po stronie kierowcy nie ma takiej możliwości.
Zagłówki w samochodzie to nie tylko element zapewniający wygodę podczas jazdy, ale przede wszystkim odgrywają bardzo ważną rolę w bezpieczeństwie biernym. Właściwa regulacja zagłówka może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnych urazów kręgosłupa szyjnego. Warto przypomnieć, że pierwotnie zagłówki nie były nawet obowiązkowym wyposażeniem foteli samochodowych, a w wielu przypadkach ich montaż był dodatkowo płatny.
Zagłówek powinien być ustawiony w jednej linii z czubkiem głowy, aby chronić całą szyję. Jest to szczególnie przydatne w przypadku zderzenia od tyłu. W chwili silnego uderzenia, głowa przemeszcza się gwałtownie do tyłu, jeśli więc zagłówek będzie odpowiednio wyregulowany, to takie przemieszczenie nie będzie tak duże, a co za tym idzie, skala obrażeń będzie znacznie mniejsza. Dlatego tak ważne jest prawidłowe ustawienie i regulacja zagłówka, co pozwoli uniknąć poważnych problemów z szyją w razie wypadku.
Mimo że nie są częścią struktury samochodu, stanowią kluczowy element bezpieczeństwa biernego pojazdu. Szyby nie tylko umożliwiają nam widzenie drogi i otoczenia, są również barierą ochronną przed zewnętrznymi czynnikami i wypadkami. Zostały zaprojektowane tak, aby wytrzymać duże obciążenia bez pęknięcia, gdyż spowodowane przez nie uszkodzenia mogą być nawet bardziej niebezpieczne niż w przypadku jakiejkolwiek innej części samochodu.
Przednia szyba to najważniejsza szyba w całym samochodzie. Została zaprojektowana i skonstruowana tak, aby nie pękła w przypadku kolizji, chroniąc tym samym kierowcę i pasażerów przed przedostaniem się do środka ewentualnych elementów, które mogłyby spowodować jeszcze większe uszkodzenia. Z kolei szyby boczne są projektowane tak, aby pękać i uwalniać energię, a w przypadku przewrócenia się samochodu i niemożności otwarcia drzwi, stanowią jedyną drogę ucieczki dla pasażerów.
Dlatego tak ważne jest, aby regularnie sprawdzać stan szyb w naszym samochodzie i dbać by były zawsze w idealnym stanie. Nawet niewielkie uszkodzenia mogą osłabić ich strukturę i funkcjonowanie i tym samym stać się zagrożeniem dla bezpieczeństwa osób znajdujących się wewnątrz pojazdu. Dlatego podczas przeglądów technicznych należy szczególną uwagę zwrócić na stan szyb, a w przypadku wykrycia uszkodzeń, należy niezwłocznie zlecić ich naprawę lub wymianę, zwłaszcza jeśli uszkodzona jest szyba przednia.
System eCall, którego montaż jest obowiązkowy od 31 marca 2018 roku we wszystkich nowych samochodach, to jeden z najnowocześniejszych elementów, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa biernego. To ostatnia linia obrony w przypadku kolizji i podobnie jak wyżej wymienione elementy może ocalić życie wielu ludzi.
Mimo że prace nad eCall trwały dłużej niż przewidywano, udało się opracować skuteczny protokół i system działania. W momencie zderzenia, kiedy uruchamiają się poduszki powietrzne, system natychmiastowo wysyła sygnał alarmowy na numer 112, pomagając w ten sposób ratownikom nawiązać kontakt z osobami znajdującymi się w pojeździe i określić zakres obrażeń. Połączenie to jest możliwe dzięki karcie SIM zainstalowanej w samochodzie i umożliwia kontakt wyłącznie z liniami pomocy na poziomie europejskim.
W przypadku, gdy wezwanie nie zostanie odebrane, system natychmiast uruchomi szereg protokołów działania. Zostaną zaalarmowane służby interwencyjne, takie jak karetki pogotowia, policja i straż pożarna. W tym celu system sam przekaże informacje dotyczące wypadku i położenie pojazdu dzięki GPS, jak również dane techniczne pojazdu oraz dane właściciela i czas zdarzenia. Dzięki temu zespoły ratownictwa medycznego mogą skrócić czas reakcji o 50-60%, co znacząco wpływa na szanse ocalenia ofiar wypadków drogowych.
Choć nie zawsze jesteśmy świadomi jak znaczący jest ich wpływ, funkcje bezpieczeństwa biernego w naszych pojazdach ratują życie milionom kierowców i pasażerów na całym świecie. Mimo że aktywują się one dopiero w razie wystąpienia najgorszego scenariusza, to odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu wypadkom z tragicznymi skutkami, w których ranni mogą stać się ofiarami. Dlatego pamiętaj, aby zawsze zapinać pasy bezpieczeństwa, ponieważ bez nich reszta elementów jest bezużyteczna.
Aby Twój samochód był zawsze bezpieczny, niezbędne jest dbanie o regularną konserwację i przeglądy techniczne wszystkich tych elementów. Z tego powodu przed wyruszeniem w dłuższą podróż warto wykonać kompleksowy przegląd samochodu lub skorzystać z usług profesjonalnego warsztatu samochodowego. Nie wiesz jak to zrobić? Wstąp do warsztatu First Stop, a my Ci pomożemy! Czekamy na Ciebie!
Chcesz dowiedzieć się więcej? Wróć do wszystkich porad dotyczących opon